Het oorlogsmuseum van Narvik mag aan een bezoek aan deze stad, zeker als je wat tijd hebt, niet ontbreken. Vandaag bezochten we dit museum.
Narvik heeft in de Tweede Wereldoorlog zwaar te lijden gehad onder de strijd tussen Britse en Noorse troepen en de Duitse invasiemacht.
Met het uitbreken van de vijandelijkheden in 1939 verklaarde Noorwegen zich neutraal. Toch vielen Duitse troepen op 9 april 1940 het land binnen en bezetten snel Oslo, Bergen, Trondheim en Narvik. De Noorse regering verwierp het Duitse ultimatum met betrekking tot onmiddellijke capitulatie. Het Noorse leger, dat hulp kreeg van een geallieerde expeditiemacht, kon de superieure Duitse troepen echter niet weerstaan.
Noorwegen, en vooral het noorden, was voor de NAZI’s van belang vanwege de goede uitgangspositie voor de geplande aanval op de Sovjet Unie, het militaire hoofddoel van de NAZI’s. De Noren werden hard aangepakt, ook al werden zij door de NAZI’s beschouwd als een ‘zuiver Arisch ras’ dat vermengd moest worden met de Duitsers. Sterker, de NAZI’s zagen de Noren als een fysiek beter ras dan de Duitse. De 450.000 (!) in Noorwegen gelegerde Duitse manschappen werden dan ook aangemoedigd met Noorse vrouwen te trouwen en kinderen te verwekken.
Hitler was al direct na de machtsovername in 1933 geïnteresseerd in Noorwegen en liet zich al in 1934 langs de Noorse fjorden varen.
Na drie weken werd de oorlog in Zuid-Noorwegen opgegeven. De Noorse en geallieerde troepen slaagden erin Narvik te heroveren, maar trokken zich weer terug op 7 juni, toen de geallieerde troepen nodig waren in Frankrijk. Diezelfde dag vluchtten koning Haakon VII, kroonprins Olaf en de regering naar Londen, en op 10 juni capituleerden de Noorse troepen in Noord-Noorwegen.
Veel Noorse kuststeden hebben het zo zwaar te verduren gehad dat de meeste ervan geen authentieke vooroorlogse binnensteden meer hebben. Dat kwam de NAZI’s niet slecht uit, omdat ze van de Noorse steden modelsteden willen maken, met Albert Speer als architect.
Narvik had bij de Duitsers speciale belangstelling. In de havenplaats Narvik eindigde (en nog steeds) de spoorlijn van de Zweedse ijzererstmijnen bij Kiruna. IJzer was bij uitstek dé grondstof voor oorlogsvoering.
De Noren samen met de Britten zagen ook de strategisch ligging van Narvik, en in de toenemende spanningen van winter 1939/1940 legden de Britten mijnen in belangrijke vaarroutes in het Ofotfjord. Maar de Duitsers waren al onderweg.
Op 9 april 1940 omzeilden Duitse torpedobootjagers de door mijnen versperde routes en brachten de twee Noorse slagschepen Eidsvold en Norge bij Narvik tot zinken. 282 mannen kwamen om. De plaatselijk verantwoordelijke kolonel Konrad Sundlo gaf Narvik zonder slag of stoot over aan de Duitsers. De Duitsers landden vervolgens in Bjerkvik (bij Narvik) en namen het Noorse militaire depot in beslag. Hierdoor kregen ze toegang tot wapens en uniformen.
De reden van de aanval op Narvik was de spoorlijn naar de Zweedse ijzermijnen. Op de foto en video onder beelden van de nog steeds actieve lijn. Nu trekt de IORE-dubbellocomotief 68 wagons met een totaal gewicht 8.600 ton. De locomotief wordt tot de sterkste ter wereld gerekend.
Tussen 10 april - 13 april viel de Britse marine de Duitse oorlogsschepen aan die bij Narvik voor anker lagen. Drie dagen later brachten de Britten de rest van het Duitse flottielje tot zinken in de Ofotfjord. De geallieerde controle over de zeeën isoleerde de Duitsers van de rest van de invasiemacht in Trøndelag en Zuid-Noorwegen. Noorse troepen stopten de Duitse poging om verder noordwaarts op te rukken vanuit Narvik.
Op 16 april namen de Duitsers de spoorweg tussen Narvik en de Zweedse grens in handen. Ze stelden een verdedigingslinie op in de bergen ten noorden en langs de zuidelijke stadsrand.
De Noord-Noorse troepen organiseerden een tegenoffensief om de Duitsers terug te dringen. Franse en Poolse troepen arriveerden aan het Narvik-front om deel te nemen aan de strijd. De Duitse aanval op Frankrijk vanaf 10 mei veranderde in een complete crisis voor de geallieerden. Ze begonnen de waarde van Narvik in te schatten en kwamen al snel tot de conclusie dat het minder waardevol was dan de verdediging van Frankrijk.
Op 24 mei besloten de Geallieerden om al hun troepen uit Noorwegen terug te trekken. Om hun terugtocht te dekken, moesten ze eerst de herovering van Narvik voltooien. Vroeg op 28 mei landden Franse en Noorse soldaten bij Orneset ten noordoosten van Narvik na een haastige oversteek vanaf het schiereiland Øyjord. Poolse soldaten vielen aan vanaf het zuidelijke front. Noorse troepen trokken in de namiddag de stad binnen.
Tussen 29 mei - 10 juni viel de beslissing. Duitse bommenwerpers legden Narvik in puin in de dagen na de herovering. De Noorse autoriteiten werden pas op 1 juni op de hoogte gebracht van de geallieerde terugtrekking. Tegen die tijd waren aanzienlijke aantallen Duitse troepen vanuit het zuiden op weg naar Narvik. De Noorse soldaten, die de Duitsers in de bergen waren blijven achtervolgen, kregen op 8 juni te horen dat ze hun wapens moesten neerleggen. Twee dagen later werd een capitulatieverdrag getekend.
64 schepen, 86 vliegtuigen en 8.500 levens gaan verloren tijdens de Narvik Campagne.
Het was een geschikte dag voor een museumbezoek. De lucht was grijs en af en toe viel een beetje regen.
Mark is aan het eind van de middag richting Oslo en uiteindelijk naar Nederland vertrokken, een lange reis met diverse lange busritten, twee nachttreinen en een vlucht.
Morgen gaat de reis verder en wel naar Nøss Andøy op het eiland Andøya dat onderdeel is van de Vesterålen, een verzameling van 1.330 eilanden. Het zeegebied rond dit gebied staat bekend om de trek van de walvissen (zie kaartje).
Langzaam, maar nog met enige afstand, komt hiermee onze meest noordelijke bestemming Tromsø in zicht.
De dagelijkse weerteller:
26 dagen hele dag zon,
11 dagen veel zon,
3 dagen wisselend wolken en zon,
4 dagen grijs maar droog,
3 dagen regen en zon,
5 dagen grijs en (mot)regen.
Meer informatie op de weerkaart.
Øse: De zon gaat voorlopig niet meer onder.